TechLawClinics, een innoverende benadering voor het experimenteren en toepassen van het recht, is een experiment met “wetgevend pleiten” in de vorm van een fictief proces.
Technische expertises hebben vandaag de dag grote invloed op de rechtsregels en zullen dat ook in de toekomst hebben. Het wetgevingskader zal aangepast of zelfs vernieuwd moeten worden, om te zorgen dat de technologische ontwikkeling zo veilig mogelijk plaatsheeft, in totale samenhang met de basisbeginselen van onze rechtsordes. De studenten van vandaag zijn de drijvende kracht van morgen achter deze veranderingen. Ze moeten dus blootgesteld worden aan deze problemen en de impact van de digitale technologieën (robotica, kunstmatige intelligentie, digitale platforms, blockchain, slimme contracten, enz.) op de rechtsordes bestuderen.
Onze kliniek heeft tot doel om aan de hand van concrete gevallen van in ontwikkeling zijnde technologieën die op korte termijn op de markt gebracht worden, een nieuwe pedagogische aanpak te ontwikkelen die uitmondt in toekomstgerichte fictieve processen en Spring Schools, om de studenten bewust te maken van de complexe juridische implicaties van digitale technologieën in een Europese context.
Deze pedagogische aanpak geldt tevens als juridisch experiment om onderzoekswerkzaamheden te genereren en voor het opstellen van juridische aanbevelingen over de verhoudingen tussen recht en technologie, waar studenten aan mee zullen werken.
Context
Alle juridische opleidingen hebben als roeping juristen van goede kwaliteit op te leiden (advocaten, notarissen, magistraten, bedrijfsjuristen enz.), maar ook burgers met een kritische geest, die actief zullen deelnemen aan de ontwikkeling van onze maatschappij. Onze vijf universiteiten willen dit bereiken door de theoretische, technische en methodologische vaardigheden van hun studenten te ontwikkelen, maar ook door hen te helpen een internationale visie te ontwikkelen en inzicht te geven in de ontwikkelingen, in het bijzonder op technologisch vlak.
Vier jaar geleden heeft de rechtenfaculteit van de UCly een innoverend initiatief in gang gezet voor het experimenteren en toepassen van het recht onder invloed van de nieuwe technologieën: de toekomstgerichte juridische kliniek. In 2019 bracht het proefproject over aansprakelijkheidskwesties in verband met het in het verkeer brengen van zelfrijdende voertuigen, studententeams tot aan de Raad van State.
Steunend op zijn succes heeft deze toekomstgerichte juridische kliniek de Europese instellingen overtuigd en is als winnaar uit de bus gekomen van de oproep tot indiening van projecten Erasmus+ Strategische Partnerschappen 2019. Het staat nu bekend als “TechLawClinics”. Vier Europese universiteiten hebben zich willen aansluiten bij dit project. Hoofddoel hiervan is de rechtenstudenten vanaf bachelorsniveau te professionaliseren en hen bewust te maken van de juridische uitdagingen van morgen in verband met de nieuwe technologieën.
TechLawClinics is gebaseerd op een vernieuwende onderwijsstrategie, waar studenten een breder programma aangeboden krijgen dan het klassieke programma van de rechtenfaculteit, om hen in staat te stellen de toekomstgerichte kwesties m.b.t. de nieuwe technologieën beter te begrijpen, en tegelijkertijd de traditionele vakken uit te diepen.
De studenten zullen originele vaardigheden ontwikkelen, in aanvulling op het hoofdprogramma, door eventueel innoverende rechtsregels en op de digitale technologieën afgestemde oplossingen uit te denken. Op die manier worden de studenten getraind om praktische oplossingen te zoeken voor bedrijven en juristen in de digitale sector, in het kader van technologische projecten.
TechLawClinics biedt studenten de mogelijkheid juridische problemen van morgen aan te kaarten in het kader van een originele aanpak, waarin ze de rol van juridische beroepsbeoefenaar krijgen (advocaten en rechters) die echte juridische stukken opstellen, zoals verzoekschriften, memories, conclusies en vonnissen, net als professionele juristen dat doen. De studenten worden bijgestaan en begeleid door professionele juristen (advocaten en rechters) en door vertegenwoordigers van de wetenschappelijke gemeenschap (onderzoekers, studenten van ingenieursopleidingen en bedrijven uit de technologische sectoren).
TechLawClinics staat ook een open aanpak voor, gericht op het delen van informatie via deze website. Hierop zullen alle documenten over de toekomstgerichte juridische kliniek te vinden zijn: juridische observatie van de interacties tussen technologie en recht, documenten over gesimuleerde processen, onderzoeksresultaten, wetenschappelijke documenten over de nieuwe bestudeerde technologieën, het opstellen van juridische documenten en te verschijnen publicaties aan het einde van elk toekomstgericht fictief proces. Op die manier staat het platform borg voor de overdraagbaarheid van de verworven vaardigheden van de studenten en de juridische oplossingen die zij hebben geëvalueerd. De internationale dimensie van het programma, belichaamd door het partnerschap tussen onze vijf Europese universiteiten, blijkt ook uit het feit dat het programma wordt gesteund door het ELI (European Law Institute), een volledig onafhankelijk instituut dat gericht is op kwaliteitsverbetering van het Europese recht. Het concept van toekomstgerichte juridische kliniek is opgenomen in het werk van het ELI, meer in het bijzonder in een groep die ingesteld is door de Digital Law Special Interest Group. De werkzaamheden van deze groep, gewijd aan de toekomstgerichte juridische kliniek, worden gecoördineerd door vertegenwoordigers van de UCLy en de administratieve rechtbank Lyon.
Doelstellingen
TechLawClinics heeft de volgende doelstellingen:
- Onderricht
- De juridische theorie toepassen op komende / toekomstige zaken op het raakvlak van recht en technologie en bijdragen aan het voorstellen van nieuwe rechtsregels;
- Professionalisering
- Studenten via de klinische benadering en op basis van een fictief gerechtelijk proces opleiden voor werkelijke beroepsmatige situaties (advocaten, magistraten), waarin zij de functie van advocaat en magistraat bekleden (opstellen van verzoekschriften, conclusies en vonnissen) in echte omstandigheden (openbare hoorzitting binnen de partnergerechten);
- Nieuwe juridische vaardigheden ontwikkelen die geen deel uitmaken van het traditionele studieprogramma (recht en nieuwe technologieën) voor studenten uit de eerste en tweede cyclus, om hun inzetbaarheid als juridische experts van de digitale economie te verbeteren.
- Onderzoek
- Artikelen opstellen waarin innoverende juridische aanpakken worden voorgesteld op het gebied van digitale technologieën (zelfrijdend voertuig, domotica, robotmetgezellen, enz.);
- Een gemeenschappelijke juridische benadering op EU-niveau vinden voor de juridische uitdagingen die kleven aan de digitale technologieën.
Een groep experts samenstellen, bestaande uit academici, studenten, juristen en industriële actoren, en bijdragen aan de nationale en Europese institutionele initiatieven op dit gebied.
Methodegids
Het aanbieden van een nieuwe vorm van onderricht, daar waar het recht en de technologie elkaar kruisen, is het voornaamste doel van de TechLawClinics. De juridische kliniek heeft een kenmerkende praktische aanpak: in plaats van het verwerven van theoretische kennis werken studenten aan een fictief proces dat gebaseerd is op echte technologische ontwikkelingen. In samenwerking met studenten van andere faculteiten verwerven studenten via de kliniek praktische kennis en vaardigheden. Deze gids schetst een methodiek voor het opzetten van TechLawClinics.